Холодный кофе украшает. История чашки АрабиаKylmä kahvi kaunistaa. Arabian kahvikuppien historia
Желтая чашка, Кай Франк, дизайнер, 1969. Городской музей ХельсинкиKeltainen kuppi, Kaj Franck, muotoilija, 1969. Helsinki City Museum
Выражение про холодный кофе восходит к тем временам, когда девушки из знатных семей так долго одевались к завтраку, что их кофе успевал совершенно остынуть. Со временем причина и следствие поменялись местами, так холодный кофе и стал загадочным источником женской привлекательности.
Kaunistavasta kylmästä kahvista kertova sanonta on peräisin ajoilta, jolloin ylempien luokkien perheiden tyttäret laittautuivat aamulla edustaviksi. Pynttäytyminen vei niin kauan aikaa, että aamukahvi ehti jäähtyä. Syy ja seuraus ovat vuosien saatossa kääntyneet nurinpäin, ja näin kylmästä kahvista olikin tullut naiskauneuden salaperäinen lähde.
Кофе – неотъемлемая и важная часть повседневной жизни финнов, об этом знают многие. А из чего пили и пьют кофе в Финляндии? Какая чашка сейчас стоит перед вами, пока вы читаете эту статью? Чашки – это целый ворох историй! Историй семей, народа и страны, его культуры. Чашка может рассказать о многом, нужно только научиться читать её знаки.
Kuten moni tietää, kahvi on ehdottoman tärkeä osa suomalaisten arkea. Erillistä huomiota ansaitsevat myös kahvikupit, joissa piilee oma historiansa. Minkälaisista kahvikupeista Suomessa on juotu kahvia? Minkälainen kahvikuppi on edessäsi juuri nyt, kun luet tätä artikkelia? Kahvikupit voivat kertoa tarinoita kokonaisista perheistä, kansoista ja niiden kulttuuristaan, jos vaan osaa lukea niistä kieliviä merkkejä.
Itäinen Viertotie. Справа фабрика фарфора и фаянса Арабия (Hämeentie 135). Сигне Брандер, 1909. Городской музей ХельсинкиItäinen Viertotie. Oikealla Arabian posliini- ja fajanssitehdas (Hämeentie 135). Signe Brander, 1909. Helsinki City Museum
Фабрика Arabia, Hämeentie 135. Хуго Сундстрём, 1949. Городской музей ХельсинкиArabian posliini- ja fajanssitehdas, Hämeentie 135. Hugo Sundström, 1949. Helsinki City Museum
Первое фарфорово-фаянсовое производство в Финляндии в 1762 году в усадьбе Херттониеми, в Хельсинки, основал офицер Свеаборга Бенгт фон Спонген. К сожалению, от той эпохи практически ничего не осталось, за исключением нескольких изразцов для печей, хранящихся сейчас в Городском музее Хельсинки.
Через 100 с лишним лет в Хельсинки был построен завод «Арабиа», которому было суждено стать флагманом финского фарфора и школой для нескольких поколений дизайнеров. Кофейные чашки, созданные под этой маркой, являются неотъемлемой частью кофейной культуры финнов, частью их самих.
Производство началось с обычной белой столовой посуды, однако стремительно растущая популярность кофе сделала именно кофейные чашки востребованным товаром. В 1877 году в ассортименте «Арабии» было восемь моделей чашек, изготовляемых как из фаянса, так и из более дорогого костяного фарфора.
Vuonna 1762 Suomenlinnan upseeri Bengt von Spången perusti Suomen ensimmäisen fajanssitehtaan Herttoniemen kartanolle. Valitettavasti tehtaan valmistamista tuotteista ainoastaan muutama uunikaakeli on säilynyt tähän päivään asti. Nykyään ne ovat osa Helsingin kaupunginmuseon kokoelmaa.
Reilun sadan vuoden päästä Helsinkiin oli rakennettu Arabian tehdas. Myöhemmin siitä oli tullut suomalaisen posliinin lippulaiva, jossa oli kouluttautunut muutama sukupolvi muotoilijoita. Arabian kahvikupit ovat erottamaton osa suomalaista kahvikulttuuria ja suomalaisuutta ylipäätään.
Alun perin Arabian tuotanto oli keskittynyt tavallisten valkoisten ruokailuastioiden valmistumiseen. Sittemmin kahvin kasvava suosio teki kahvikupeista kysytyimmän tuotteen. Vuonna 1877 Arabian kokoelmaan kuului kahdeksan kuppimallia, joita tehtiin sekä fajanssista että arvokkaammasta luuposliinista.
Декор не отличался разнообразием, в основном это был или вручную нанесенный простой геометрический орнамент, или печать несложных рисунков через медные пластины-трафареты. В то время на «Арабии» работало 15 мастеров-живописцев, управлял которыми Карл Петерссон, мастер из Швеции, с фабрики «Рестранд», чьей дочерней компанией была финская «Арабиа». Некоторые мастера начинали свой профессиональный путь на фабрике в 12 лет, обучаясь у старших, начиная с простых полосок и переходя к более сложным цветочным композициям и орнаментам.
К слову, фарфористы разделяют понятия «художник» и «живописец». Художник придумывает образы, концепцию росписи, делает «главный» рисунок, а живописцы повторяют его непосредственно на изделии, копируют, переносят на поверхность, и их работа не менее важна, чем работа художника, потому что живописец должен учесть «усадку» рисунка после обжига, изменение красок и оттенков после всех этапов производства и обработки изделия.
Kuvitukset eivät olleet kovin mutkikkaita. Yleensä kupissa näkyi geometrisia kuvioita tai yksinkertaisia kuparipainokoristeita. Siihen aikaan Arabialla työskenteli 15 taiteilijaa Carl Petterssonin johdolla. Arabia oli ruotsalaisen Rörstrandin tytäryhtiö, ja Pettersson oli siirtynyt Arabialle Rörstrandin tehtaalta. Osa taiteilijoista aloitti uransa tehtaalla jo 12-vuotiaana oppien vanhemmilta osaajilta ja siirtyen yksinkertaisista viivoista monimutkaisempiin kuvioihin.
Täytyy mainita, että posliinitaiteen maailmassa taiteilijan ja koristemaalarin roolit erotetaan selkeästi toisistaan. Taiteilija suunnittelee kuvituskokonaisuuden, kun taas koristemaalari toistaa tämän kuvituksen esineillä. Koristemaalarin tehtävä on yhtä tärkeä kuin taiteilijan: hänen on otettava huomioon kuvan asettuminen astiaan polton jälkeen sekä maalin ja sävyjen käyttäytymiseen liittyvät seikat jokaisen tuotannon vaiheen aikana.
Но вернемся к нашим чашкам. Полные кофейные сервизы на 12 персон впервые упоминаются в каталогах «Арабии» в 1880 году. В такой сервиз входила дюжина кофейных пар (чашка и блюдце), кофейник с высоким носиком, сливочник, сахарница и иногда – маленькая мисочка для спитой кофейной гущи. В это же время появляются новые декоры чашек, названные в честь Хельсинки и Турку.
С началом XX столетия и ростом промышленности увеличивается и количество форм чашек и других посудных форм, а вариантов декора уже насчитывается около сотни. Преобладал растительный декор главенствующего стиля модерн, а также модные по всей Европе в начале столетия восточные мотивы – японские и китайские пейзажи и орнаменты.
В 1914 году начинается Первая мировая война, и это время находит отражение и в фарфоре. Чашки того времени выглядят не очень презентабельно, так как они сделаны из «грязного» местного сырья, поставки качественной глины – каолина из Германии – были затруднены, хотя кое-что продолжало поступать в Финляндию через порт Раумы.
Mutta palataan takaisin kuppien pariin. Ensimmäinen maininta 12 hengen kahviserviiseistä löytyy vuoden 1880 Arabian kuvastoista. Tällaiseen serviisiin kuului kaksitoista kahvikuppia ja aluslautasta, kahvikannu, kermakko, sokerikko ja joskus lisäksi kahvinpuruille tarkoitettu pieni kulho. Samoihin aikoihin ilmestyivät myös Helsingin ja Turun mukaan nimetyt koristemaalaukset.
1900-luvun alusta asti tuotanto oli kehittynyt ja vilkastunut. Niin kuppien kuin muidenkin astioiden valikoimat rikastuivat lukuisilla uusilla tulokkailla. Myös kuviovaihtoehtojen valikoima kasvoi, niitä oli lähemmäs sata. Suosituimpien listalla olivat jugend-tyyliset kasvikunnan kuviot sekä japanilaiset ja kiinalaiset maisemakuvitukset ja kuviot, jotka nousivat suosioon koko Euroopassa vuosisadan alussa.
Vuonna 1914 alkoi ensimmäinen maailmansota, mikä vaikutti myös posliinin tuotantoon. Sen aikakauden kahvikupit eivät näytä kovin hienoilta, sillä ne on tehty ”likaisesta” paikallisesta materiaalista. Laadukkaamman kaoliinisaven tuonti Saksasta oli vaikeutunut, vaikka joitakin materiaaleja saatiinkin tuotua Suomeen Rauman sataman kautta.
Keramiikkataiteilijoita Arabian tehtaalla. Helsingin kaupunginmuseoКерамисты на фабрике Арабия. Городской музей Хельсинки
Пройдя через все трудности и исторические катаклизмы, «Арабиа» к середине ХХ века превратилась в хорошо оснащенное производство с талантливой командой мастеров. Одной из отличительных черт «Арабии» было стремление дать творческую свободу художникам, на заводе всегда поддерживались смелые замыслы, открыто обсуждались новые технологии, дизайнеры могли предлагать свои идеи, зная, что они будут услышаны.
Это привело к рождению множества ярких художественных решений, которые, зародившись в середине прошлого столетия, перевыпускаются снова и снова и стали узнаваемой классикой финского дизайна. К такого рода изделиям безусловно можно отнести чашки из серии «Рай», созданной Биргером Кайпиайненoм.
Серия была запущена в производство в 1969 году и сразу же привлекла внимание к себе ярким и смелым декором. Сдержанная форма сочетается с выразительной росписью: стилизованные фрукты – желтое яблоко, синий виноград, оливки и сливы «растут» на одной ветке, напоминающей своим изгибом о вычурных линиях модерна. Гроздья винограда соразмерны яблокам, их изображения размещены всегда по центру, а сливы, оливки и «фирменный» цветок дизайнера – садовая фиалка (анютины глазки), создают обрамление более мелко прописанными деталями.
Схема росписи не нова, на протяжении веков классические цветочные и растительные композиции в посудных формах фарфора строилась именно по такому принципу: центральное яркое «пятно» – цветок, букет, фрукт, и обвод – «рамка» по краю в виде орнамента или гирлянды, но в ХХ веке в интерпретации финского мастера эта традиционная схема приобретает совершенно другое, свежее звучание.
1900-luvun puolessa välissä monenlaiset hankaluudet ja historialliset vaiheet läpi käynyt Arabia oli tullut hyvin varustetuksi tuotannoksi, jota johtivat taitavat osaajat. Yhtenä Arabian erikoispiirteenä oli pyrkiminen tieteilijän ilmaisun vapauteen. Rohkeat aloitteet olivat tehtaalla aina tervetulleita. Keskustelua uusista tekniikoista käytiin avoimin mielin. Suunnittelijat kertoivat ideoistaan vapaasti, koska tiesivät saavansa vastakaikua.
Lopputuloksena syntyi lukuisia rakastettuja sarjoja, joille on kysyntää tänäkin päivänä ja joista on tullut suomalaisen designin klassikoita. Yksi niistä on Birger Kaipiaisen suunnittelema Paratiisi-sarja.
Sarja lähti tuotantoon vuonna 1969 ja heti kiinnitti itseensä huomiota kirkkailla väreillään ja rohkeilla kuvioillaan. Paratiisi-sarjan maltilliset muodot yhdistyvät näyttäviin sävyihin: keltainen omena, siniset rypäleet, oliivit ja luumut ”kasvavat” samalla jugend-tyylisiä linjoja muistettavalla oksalla. Rypäletertut ovat samankokoisia kuin omenat ja sijoittuvat kuvan keskelle, kun taas luumut, oliivit ja suunnittelijan lempikukka orvokki muodostavat yksityiskohtaisen kehyksen.
Tällaista asetelmaa on tosin käytetty astioiden koristelussa jo vuosisatojen ajan. Klassiset kukka- ja kasviteemaiset kuviot ovat perinteisestikin rakentuneet seuraavalla periaatteella: väripläjäys keskellä (esimerkiksi kukka tai hedelmä) ja kuviomainen tai viirimäinen kehys sen ympärillä. Kuitenkin 1900-luvun suomalaisen suunnittelijan näkemys asetelmasta sai sen vaikuttamaan uudenlaiselta ja tuoreelta.
Кофейна чашка и блюдце, орнамент "Рай". Биргер Кайпиайнен. 1969–1974. Городской музей Хельсинки Teekuppi ja lautanen, Paratiisi. Birger Kaipiainen. 1969–1974. Helsinki City Museum
Особенностью этой серии, как и других посудных комплектов того времени, является то, что их нельзя назвать сервизами. Эта тенденция замещения столового сервиза с определенным количеством кувертов на взаимозаменяемые разнообразные посудные формы родилась именно в середине ХХ столетия, вместе с модернистской функциональной архитектурой и новым типом жилого пространства, где все должно было быть практично, где нет места для хранения громоздкого сервиза и все подчинено здравому смыслу – посуды должно быть столько сколько нужно конкретной семье, и функционал этой посуды тоже должен соответствовать потребностям и ожиданиям потребителя.
Tämän sekä muiden saman aikakauden sarjojen erityispiirteenä on se, ettei niitä voi enää sanoa astiastoiksi vaan ennemmin astiasarjoiksi. 1900-luvun puolivälin suuntauksen mukaan alettiin siirtymään tietylle hengen määrälle tarkoitetuista täydellisistä astiastoista käytännöllisimpiin astiakokoelmiin, joissa erimuotoiset esineet täydensivät toisiaan muodostaen toimivan kokonaisuuden. Tämä suuntaus oli jatkoa uudenlaiselle funktionaaliselle arkkitehtuurille ja uudentyyppisille asunnoille, joiden pääosassa oli käytännöllisyys. Niiden puitteet eivät tarjonneet tarpeeksi isoja tiloja suurten astiastojen säilyttämiseen. Ajan hengen mukaan astioita piti olla juuri sen verran, mitä kukin perhe käytti. Myös astioiden käytännöllisyyden piti vastata kuluttajien tarpeisiin ja odotuksiin.
В 1968 году Улла Прокопе, финская художница-керамистка, работавшая на «Арабии», создает серию чайно-кофейной посуды «Валенсия». Кобальтовая роспись, которой декорированы предметы этой серии, известна с древности, сочетание сине-белого декора присутствует практически по всех культурах, которые овладели искусством изготовления фарфора. Нам знакомы средневековые китайские вазы с богатой сложной росписью, датский «Роял Копенгаген» в нежных серо-голубых оттенках, делфтский фаянс, английская посуда времен королевы Виктории, русская гжель и, наконец, знаменитая ленинградская «Кобальтовая сетка» художницы Анны Яцевич.
Сервиз «Валенсия» по принципу декорирования восходит стилистически к средиземноморской керамике – майолике. Роспись кобальтом происходит по первому, т. н. утильному обжигу, затем, после нанесения рисунка, изделия глазуруют и снова обжигают. Для получения глубокого синего цвета необходимо тщательно соблюдать температурный режим и равномерность нагрева печи, иначе цвет выйдет не таким насыщенным, получится или голубым, серым – при недостаточной температуре, или черным – при перегреве.
Дополнительный объем и глубину кобальтовой росписи придает глазуровка в несколько слоев. Сервиз «Валенсия» расписывался вручную в течение всех 1960-х годов, узнать живописца можно по подписи «в тесте» фарфоровой массы на донышке предмета, выпускался он до 2002 года.
Vuonna 1968 Arabialla työskentelevä suomalainen keramiikkataiteilija Ulla Procopé oli luonut Valencia-astiaston. Sarjalle ominaiset koboltinsiniset kuviot ovat tuttu näky monen kansan taiteessa. Sinisen ja valkoisen yhdistelmää on käytetty kautta aikojen melkein kaikissa kulttuureissa, joissa posliinin valmistuksen taito on ollut hallussa. Monille tuttuja esimerkkejä ovat runsaasti kuvioidut keskiaikaiset kiinalaiset vaasit, hennon harmaansininen tanskalainen Royal Copenhagen, Delftin keramiikka, englantilaiset viktoriaanisen aikakauden astiastot, venäläinen gžel sekä pietarilaisen Anna Jatskevitšin Kobolttiverkko.
Tekniikaltaan ja tyyliltään Valencia muistuttaa välimeriseudun majolikaa. Kobolttimaalaukset tehdään vasta ensimmäisen polttokerran, niin sanotun raakapolton, jälkeen. Maalaamisen jälkeen esineet lasitetaan ja poltetaan toiseen kertaan. Syvän koboltinsinisen sävyn saavuttamiseksi on polton aikana seurattava tarkkaan lämpötilaa sekä varmistettava, että uunin lämpö leviää tasaisesti. Muuten sävystä ei tule tarpeeksi kirkasta vaan se saattaa näyttää vaalean- tai harmaansiniseltä, mikäli polton lämpötila on liian alhainen, tai päinvastoin mustalta, jos lämpöä on liikaa.
Usealla lasiteainekerroksella pinnoittaminen antaa kobolttimaalaukselle lisää syvyyttä. 1960-luvulla Valencia-astioita maalattiin käsin. Esineiden pohjalta saattaakin löytää suunnittelijan nimikirjainten lisäksi posliininmaalarin signeerauksen. Osa Valencia-astiastosta pysyi tuotannossa aina vuoteen 2002 saakka.
Кофейная чашка и блюдце, Валенсия, Арабиа, 1960. Городской музей ХельсинкиKahvikuppi ja lautanen, Valencia, Arabia, 1960. Helsinki City Museum
Тарелка, Валенсия, Арабиа, 1973. Городской музей ХельсинкиLautanen, Valencia, Arabia, 1973. Helsinki City Museum
Рассказ о финском фарфоре был бы неполным без упоминания имени Кая Франка, талантливого художника-дизайнера. В годы работы на «Арабии» , где он возглавлял отдел художественного дизайна и был зачинателем и вдохновителем множества преобразований, Франк создает серию посуды «Килта» (в переводе с финского «гильдия»). В основе серии – принципы простоты, функциональности, чистоты формы. «Я хочу делать посуду, которая настолько очевидна, что вы её не заметите», – говорил он.
Suomalaisesta posliinista ei voi puhua mainitsematta Kaj Franckin nimeä. Hän oli taitava muotoilija, joka työskenteli Arabialla tuotesuunnitteluosaston johtajana ja toimi useiden uudistusten aloittelijana ja inspiroijana. Hän oli luonut Kilta-sarjan, jonka keskiössä ovat yksinkertaisuus, funktionaalisuus ja selkeät linjat. ”Haluan tehdä käyttöesineitä, jotka ovat niin itsestäänselviä, ettei niitä huomaa”, puhui Franck.
Кай Франк на своей выставке «En barbar i Asien». Jorma Puranen. 1989 Kaj Franck En barbar i Asien-näyttelyssä. Jorma Puranen. 1989
Первой, в 1948 году, была спроектирована специальная бутылка для кофейных сливок необычной вытянутой формы со скругленными краями и плотной натуральной пробкой. Такая форма позволяла удобно хранить сливки в пространстве между окнами, так как холодильники в послевоенные годы были редкостью.
Франк принципиально отказался от сложных моделей, от росписи бутылки как элемента декора, все предметы серии монохромны, лишены украшений, а лаконичная геометрическая форма позволяет легко штабелировать чашки, блюдца, тарелки. Выпускалась серия в разных цветах (белый, желтый, зеленый и синий), так что при желании можно было собрать свой набор или с легкостью заменить разбитую чашку на новую.
В самом начале выпуска серия показалась настолько радикальной по сравнению с традиционной сервизного типа посудой с золотыми обводками и цветочным орнаментом, что продажи её шли очень плохо. Лишь через какое-то время её преимущества стали покупателям очевидны – и в период с 50-х по 70-ые «Килта» выпускалась миллионными тиражами. В 1981 году Кай Франк обновил формы и выпуск серии возобновили, но уже под новым названием «Тема». В серию добавили новую форму чашки на объем 0,3 литра, и она стала основой для знаменитых чашек с изображениями Муми-троллей.
Ensimmäisenä sarjan esineenä ilmestyi vuonna 1948 pyöristetyillä reunoilla ja luonnonkorkilla varustettu kermapullo. Solakka pullo sujahti kahden ikkunaruudun väliin – jääkaapit olivat sodan jälkeisenä aikana harvinaisia.
Frank oli tarkoituksella luopunut mutkikkaista muodoista ja koristemaalauksesta. Hänen suunnittelemansa esineet ovat yksivärisiä ja pelkistettyjä. Astioiden selkeät muodot mahdollistavat kätevän astioiden pinoamisen päällekkäin. Sarjaa tuotettiin useassa sävyssä (valkoisena, keltaisena, vihreänä ja sinisenä), joten jokainen sai niin halutessaan kerätä omannäköisensä astiaston ja pääsi korvaamaan rikki menneen kupin helposti uudella.
Pelkistetyn sarjan erilaisuus verrattuna perinteisiin kukkakoristeisiin serviiseihin hämmästytti niin paljon, ettei sen myyminen ollut alkuun kovinkaan menestykästä. Kuitenkin pian kuluttajat huomasivat sarjan parhaat puolet, joten 1950–1970-luvulla sarjan esineitä tuotettiin miljoonittain. Vuonna 1981 Kaj Franch uudisti Kilta-sarjan, joka oli sitten tuotu markkinoille Teema-nimisenä. Lisäksi sarjan uutena tulokkaana oli kolmen desilitran kokoinen kuppi, josta sittemmin saivat alkunsa kuuluisat muumimukit.
Посуда, Килта/Теема. Кай Франк. Арабия. 1981. Архив Университета АалтоAstioita, Kilta/Teema. Kaj Franck, Arabia. 1981. Aalto-yliopiston arkisto
Чаша, "Килта/Теема". Кай Франк. Арабия. Национальный музей ФинляндииAstioita, Kilta/Teema. Kaj Franck, Arabia. Suomen kansallismuseo
Сливочник, Килта. Кай Франк. Арабия. Городской музей ХельсинкиKermakko, Kilta. Kaj Franck, Arabia. Helsingin kaupunginmuseo
Кружка Море, серия Hetkiä Kotikaupunki. Кай Франк. Арабия. 2011. Городской музей ХельсинкиMuki, Hetkiä Kotikaupunki, Meri, malli Teema. Kaj Franck, Arabia. 2011. Helsingin kaupunginmuseo
Посуда с Муми-троллями – это огромный пласт и финского дизайна и современной финской культуры в целом. Традиция покупать и собирать посуду с персонажами книг Туве Янссон в Финляндии чрезвычайно широко распространена. Чашки выпускаются тематическими сериями, первая была выпущена почти 35 лет назад, в 1990 году, и её дизайн Туве Янссон утверждала лично.
У некоторых серий тираж был небольшим и сегодня они – объекты страсти коллекционеров. Цены на них на аукционах могут доходить до нескольких тысяч евро за одну небольшую чашечку.
В 2020 году завод «Арабиа» выпустил кружку с изображением Муми-тролля, с трудом пробирающегося сквозь снежную пургу. Всеми сразу была отмечена символичность образа этого трудного и тяжелого года, но в то же время маленький смелый Муми-тролль, упорно идущий вперед, невзирая на все невзгоды, стал истинным символом надежды для Финляндии.
Muumiastioilla on oma tärkeä paikkansa suomalaisessa designissa ja nykyajan Suomen kulttuurissa ylipäätään. Tove Janssonin hahmoilla koristettujen astioiden ostaminen ja keräily on erittäin suosittu harrastus suomalaisten kesken. Mukeja ilmestyy teemoittain. Ensimmäinen muumimuki ilmestyi vuonna 1990, ja Tove Jansson oli antanut sille henkilökohtaisen hyväksyntänsä.
Osa muumiastioista oli ilmestynyt pienerinä, joten tänä päivänä niistä on tullut keräilijöiden himoitsemia aarteita. Huutokaupoissa saatetaan maksaa useita tuhansia euroja ihan vaan yhdestä pikkuruisesta mukista.
Vuonna 2020 Arabialta ilmestyi Lumituisku-muumimuki, jonka kyljessä näkyy lumituiskun läpi kävelevä Muumipeikko. Monet sanoivat tämän kuvan symboloineen sen vuoden tuomaa vaikeaa vaihetta. Samalla rohkeasta myrskyn läpi pyrkivästä Muumipeikosta tuli myös toiveen symboli.
Муми-кружка. Арабиа. Ансси Коскинен. 2007. FlickrMuumimuki. Arabia. Anssi Koskinen, 2007. Flickr
Так, дизайн чашки, форма которой была создана спустя десятилетия, становится связующей нитью между поколениями, неотъемлемой частью жизни отдельного человека и формирует культурный код нации.
Tällä tavalla alun perin vuosikymmeniä sitten luotu ja edelleen suuressa suosiossa oleva muki toimii yhdistävänä lenkkinä sukupolvien välillä. Monelle se on ehdottoman tärkeä osa arkea henkilökohtaisella tasolla, ja se on myös merkittävä osa Suomen yhteistä kulttuuria.
Перевод на финский: Виктория Лааксонен
Käännökset suomeksi: Victoria Laaksonen
