Дикие травы для городских жителейVilliyrttejä kaupunkilaisille
Прогулки в лесу и изучение диких растений прописаны в финской школьной программе. Дети всех возрастов – от дошкольника до выпускника – учатся собирать гербарии, отличать съедобное от ядовитого и сохранять лесное наследие для других. Близость к природе всегда была одной из национальных идей Финляндии, а в последнее время она приобрела еще и модные оттенки. Современные рестораны включают в меню блюда из заячьей капусты и одуванчиков, на вечерних хобби-курсах для городских жителей учат изготавливать кремы и лосьоны из самостоятельно собранных трав, финский бренд Suomen jäätelö производит мороженое со вкусом хвои. Чтобы быть в «диком» тренде мы подобрали несколько рецептов и советов по сбору трав.
Metsissä kulkemisen ja kasvien tutkiminen kuuluvat suomalaiseen opetussuunnitelmaan. Kaikenikäiset lapset aina esikoulusta koulun päättymiseen saakka oppivat keräämään kasvikokoelmia, erottamaan syömäkelpoiset kasvit myrkyllisistä ja suojelemaan luonnonperintöä. Luonnonläheisyys on ollut aina keskeistä Suomen kansallisessa kertomuksessa, ja viime aikoina tämä on saanut myös uusia trendikkäitä ulottuvuuksia. Modernien ravintoloiden menuilta löytyy ketunleipää ja voikukkaa, iltakursseilla opetetaan vartalovoiteiden valmistamista itsekerätyistä yrteistä ja Suomen jäätelö -niminen brändi tuottaa männynmakuista jäätelöä. Jotta mekin pysyisimme villeinä, keräsimme tähän muutamia reseptejä ja vinkkejä villiyrttien keräämistä varten.
Когда, что и как собирать?
Почти шесть месяцев в году за зеленью можно ходить не только в супермаркет, но и в соседний лес. Главное ориентироваться в сезонах – растения для салатов лучше собирать до того, как они успеют зацвести, а стебли и листья в травяные чаи должны созреть. Новичкам лучше начать с легко узнаваемых одуванчика, крапивы или кислицы (фин. ketunleipä «лисий хлеб»). Можно использовать приложения, которые помогают распознать вид растения и расскажут о его свойствах. Разумеется, не стоит собирать травы вдоль дорог или вблизи промышленных предприятий. Расстояние от ближайшей дороги до лужайки, где вы нашли чем поживиться должно быть не менее 50-100 метров. Свободно гулять и собирать растения можно почти везде, соблюдая правила, описанные в «Праве каждого человека на природу в Финляндии» – документе очень важном для каждого финна.
Milloin, mitä ja miten kerätä?
Melkein kuutena kuukautena vuodesta vihreitä kasveja voi hakea supermarketin ohella myös lähimetsästä. Tärkeimpänä ohjenuorana sesonkien seuraamiseen on se, että salaatteja varten hankitut kasvit on parasta kerätä ennen kuin ne ehtivät kukkia, ja sen sijaan yrttiteetä varten kerättyjen lehtien ja juurakkojen tulee olla kypsempiä. Kasveja ei tietenkään kannata kerätä tienvarresta tai tehdasrakennuksen vierestä. Välimatka lähimmän tien ja löytämäsi hyödyllisen kasvin kasvualueen välillä tulisi olla vähintään 50–100 metriä. Voit kulkea ja poimia kasveja vapaasti lähes kaikkialla, noudattaen jokamiehen oikeuksia. Jokamiehen oikeudet ovat tärkeä periaate kaikille suomalaiselle.
Советы от шеф-повара
Гуру и популяризатор сбора диких трав шеф-повар Сами Таллберг использует в своих блюдах около сотни сортов растений, которые он находит в лесу или городских парках. В 2012 он получил государственную премию Suomi – единственный среди шеф-поваров. Награда досталась ему за вклад в развитие уникального стиля финской культуры питания. Таллберг – автор множества книг о грибах и травах, одна из них – «Дикие травы» – переведена на русский язык. «Моя миссия и страсть – вдохновлять людей использовать восхитительные дары финской природы в качестве ингредиентов для самых разных блюд. Такая кухня – это эликсир жизни, а моя работа – это ода знаменитому финскому праву каждого человека на природу», – говорит повар. Ищите советы Сами Таллберга о том, когда собирать березовые почки для пиццы, к какой рыбе подойдет дикий щавель и почему не стоит мыть свежесобранный иван-чай, на его сайте и в инстаграмм-блоге.
Vinkkejä kokilta
Kokki Sami Tallberg on villikasvien keräilyn guru ja popularisoija, joka käyttää satoja eri puistoista ja metsistä löytämiään kasveja annoksissaan. Vuonna 2012 hän sai Suomi-palkinnon ollen näin ensimmäinen palkinnon saanut kokki. Palkinnon saamisen perusteena oli Tallbergin panos uniikin suomalaisen ruokakulttuurin kehittämisessä. Tallberg on kirjoittanut useita kirjoja sienistä ja yrteistä, joista Villiyrtit-teos on myös käännetty venäjän kielelle. ”Missioni ja intohimoni on inspiroida ihmisiä käyttämään suomalaisesta luonnosta löytyviä herkullisia tuotteita laajasti erilaisissa ruuissa. Tällainen ruoka on itse elämän eliksiiriä, ja minun työni on oodi suomalaiselle jokamiehenoikeuksille – jokaisen oikeudelle luontoon”, kokki kertoo. Sami Tallbergin vinkit siihen, milloin kannattaa kerätä koivunsilmuja pizzaa varten, mikä kala sopii villin suolaheinän kanssa, ja miksi juuri kerättyä maitohorsmaa ei kannata pestä, löytyvät Tallbergin nettisivuilta ja Instagram-blogista.
Рецепты
Масло с дикими травами, вафли с крапивой, фиалковое варенье – каждое лето появляются все новые рецепты с необычными ингредиентами. Мы нашли несколько рецептов, которые советуем попробовать.
Маринованные одуванчики
Способ приготовления несложный, хотя и требует времени. Зато готовые одуванчики можно хранить в холодильнике и добавлять почти к любому блюду прямо перед подачей.
Салат из пяти трав
Если на вашей кухне вдруг одновременно оказались сныть обыкновенная, манжетка мягкая, листья белого горошка, щавель и одуванчик, то у вас получится отличный салат. В супермаркет все же придется пойти – за огурцом и йогуртом.
Песто из крапивы
Этот соус для пасты очень напоминает итальянский песто, но готовится из свежих листьев крапивы.
Reseptejä
Yrttivoita, nokkosvohveleita tai orvokkihilloa – joka kesä syntyy epätavallisia ainesosia hyödyntäviä uusia reseptejä. Olemme koonneet tähän muutaman reseptin, joita suosittelemme kokeilemaan.
Pikkelöidyt voikukat
Valmistusmetodi on yksinkertainen, vaikkakin aikaa vievä. Valmiita voikukkia voi säilyttää jääkaapissa ja lisätä melkein mihin tahansa annokseen juuri ennen tarjoilua.
Viiden yrtin salaatti
Jos keittiöstäsi löytyy sattumalta vuohenputkea, voikukan lehtiä, poimulehden lehtiä, valkopeipin lehtiä ja suolaheinän lehtiä, saat niistä aikaan erinomaisen salaatin. Sinun täytyy kuitenkin käydä ruokakaupassa vielä kurkkua ja jugurttia varten.
Nokkospesto
Tämä pastaan sopiva kastike on hyvin samankaltainen kuin italialainen pesto, mutta tehty nokkosenlehdistä.
Курсы
Некоторые компании и энтузиасты устраивают лесные прогулки, на которых учат собирать дикие растения без риска для здоровья. Например, METTÄ nordic организует курсы, где можно попробовать приготовить смесь полезного чая, натуральную косметику или травяную соль. Такой мастер-класс можно объединить с team-building мероприятием или девичником, после которого у вас останется собственное масло на травах, целебный крем или веник для сауны.
Kurssit
Eräät yritykset ja harrastajaorganisaatiot järjestävät metsäretkiä, joilla opetetaan villikasvien turvallista keräämistä. Esimerkiksi METTÄ nordic järjestää kursseja, joilla voi kokeilla esimerkiksi omien terveystee-, luonnonkosmetiikka- ja yrttisuolasekoitusten tekemistä. Kurssin voi yhdistää tiimipäivään tai polttareihin, ja kurssilla tehty yrttiöljy, parantava voide tai saunavihta ilahduttaa sen jälkeen.