Пионеры африканской музыки в Финляндии. Часть 1: Амбассадоры афропопаAfrikkalaisen musiikin pioneerit Suomessа. Osa 1: Afropopin lähettiläät
Этномузыковедка Элина Сейе рассказывает о первых днях африканской поп‑музыки в Финляндии, по большей части испытавшей влияние сенегальской и конголезской танцевальной музыкой.
Etnomusikologi Elina Seye kertoo afrikkalaisen popmusiikin alkuajoista Suomessa, jolloin vaikutteet tulivat pääosin senegalilaisesta ja kongolaisesta tanssimusiikista.
В крупных городах Финляндии африканская музыкальная сцена начала формироваться в 1980‑е и 1990‑е годы, и некоторые музыканты-первопроходцы, внесшие свой вклад в ее становление, активны до сих пор. Этномузыковедка Элина Сейе рассказывает о первых днях африканской поп-музыки в Финляндии, по большей части испытавшей влияние сенегальской и конголезской танцевальной музыкой.
Afrikkalaisen musiikin kenttä alkoi kehittyä Suomen suurimmissa kaupungeissa 1980‑ ja 1990‑luvuilla, ja osa sen alkukehityksessä mukana olleista musiikillisista edelläkävijöistä on edelleen aktiivisia. Etnomusikologi Elina Seye kertoo afrikkalaisen popmusiikin alkuajoista Suomessa, jolloin vaikutteet tulivat pääosin senegalilaisesta ja kongolaisesta tanssimusiikista.
С самого начала африканская музыкальная сцена в Финляндии во многом зависела от сотрудничества между финскими и африканскими музыкантами; группы, куда входили только африканские исполнители, встречались крайне редко. Даже сегодня наши самые известные группы, чье творчество основано на африканской музыке – плоды международного сотрудничества, например, широко известный ансамбль Helsinki-Cotonou Ensemble.
Suomen afrikkalaisen musiikin kenttä on ollut alusta alkaen pitkälti riippuvainen suomalaisten ja afrikkalaisten muusikoiden yhteistyöstä, hyvin harvoin yhtyeet ovat koostuneet kokonaan afrikkalaisista muusikoista. Jopa tänä päivänä meidän tunnetuimmat yhtyeemme, joiden juuret ovat afrikkalaisessa musiikissa, ovat kansainvälisen yhteistyön hedelmiä, esimerkiksi laajalti tunnettu Helsinki-Cotonou Ensemble.
Во многих случаях именно сотрудничество с финскими музыкантами и становилось причиной, по которой африканские музыканты оказывались в Финляндии. С другой стороны, работа с финскими музыкантами часто была необходимостью для продолжения музыкальной карьеры как таковой, принимая во внимание тот факт, что до недавнего времени африканские диаспоры в Финляндии оставались крошечными.
Сомалийцы, прибывшие в Финляндию в 1990‑х годах в качестве беженцев, до сих пор составляют крупнейшую африканскую общину в стране, но люди из различных африканских стран начали мигрировать в Финляндию задолго до этого. Решительно настроенные музыканты из разных государств Африки приезжали в Финляндию как минимум с 1980-х.
Monissa tapauksissa juuri yhteistyö suomalaisten muusikoiden kanssa on ollut syy siihen, että afrikkalaiset muusikot ovat päätyneet Suomeen. Toisaalta työskentely suomalaisten muusikoiden kanssa on ollut usein välttämättömyys musiikillisen uran jatkamiseksi, sillä viime aikoihin asti Suomen afrikkalaiset yhteisöt ovat olleet pieniä.
Suomeen pakolaisina 1990‑luvulta alkaen tulleet somalit ovat edelleen maan suurin afrikkalainen maahanmuuttajayhteisö, mutta Suomeen oli muuttanut ihmisiä eri Afrikan maista jo huomattavasti aikaisemmin. Suomeen on muuttanut aktiivisia muusikoita eri Afrikan valtioista jo ainakin 1980-luvulta alkaen.
Конголезская румба встречает финский рокKongolainen rumba kohtaa suomalaisen rockin
Многие африканские музыканты, обосновавшиеся в Финляндии, попали сюда благодаря череде случайных обстоятельств. Мари‑Альфонс Ливата родом из столицы Конго – Браззавиля. Он поехал в Советский Союз учиться и позднее перебрался в Тампере. В Конго Ливата был чиновником, но у него был также и обширный музыкальный опыт. Когда он уже жил в Тампере, один из его знакомых предложил ему связаться с финским гитаристом, интересующимся африканской музыкой.
Этим гитаристом оказался Хассе Валли, известный в Финляндии больше как рок‑музыкант, но бывший также участником и группы Piirpauke, которая в 1970-х годы впервые в своих композициях объединила фолк, джаз и рок (читайте подробнее о Валли и Piirpauke в статье на сайте FMQ).
Monet Suomessa pysyvästi asuvat afrikkalaiset muusikot ovat päätyneet tänne useiden sattumien summana. Marie‑Alphonse Liwata on kotoisin Kongon pääkaupungista Brazzavillestä. Hän lähti opiskelemaan Neuvostoliittoon ja päätyi myöhemmin Tampereelle. Liwata oli ollut Kongossa virkamies, mutta hänellä oli myös monipuolinen musiikkitausta. Hänen jo asuessa Tampereella eräs tuttava ehdotti hänelle yhteydenottoa suomalaiseen kitaristiin, joka oli kiinnostunut afrikkalaisesta musiikista.
Tämä kitaristi oli Hasse Walli, joka on Suomessa tunnettu pääasiassa rockmuusikkona, mutta oli ollut mukana myös yhtyeessä Piirpauke, joka yhdisti ensimmäisenä 1970‑luvulla folkmusiikkia, jazzia ja rockia. (Lue lisää Wallista ja Piirpaukkeesta FMQ:n artikkelista).
В начале 1980‑х Ливата и Валли вместе работали над двумя альбомами, в основном состоящими из композиций Ливаты: Sounds Afro! группы Hasse Walli All Stars (1982) и Viva Africa группы Hasse Walli Afro-line (1983). Вероятно, это были самые первые альбомы африканской музыки, выпущенные в Финляндии. Яркая особенность обоих альбомов – вокал Ливаты на лингала и французском. Многие композиции выдержаны в мягких ритмах конголезской танцевальной музыки, корни которой уходят в афро-кубинские ритмы, в то время как другие основаны на регги, который, вероятно, тогда финским музыкантам был знаком больше. Гитарные партии Валли демонстрируют влияние африканского стиля игры, а аранжировки отражают рок- и джаз- опыт музыкантов.
(Смотреть Hasse Walli All Stars и Ливату на Yle Areena).
Сам Ливата говорит, что именно в этих коллективах под руководством Валли он научился быть профессиональным музыкантом. Однако из‑за творческих разногласий их пути вскоре разошлись, и Ливата вернулся к изучению архитектуры в Тампере. Он продолжал заниматься музыкой параллельно с учебой и сам обучал финских музыкантов ритмам для своих групп Afro-rock и Tobina, поскольку освоение конголезских ритмов было для них непростой задачей. По его словам, сегодня ситуация совершенно иная: в Финляндии теперь легко найти музыкантов, которые свободно играют в различных африканских стилях.
В июне 1994 года Ливата организовал в Хельсинки первый в Финляндии фестиваль африканской музыки MA Fest. В этом однодневном мероприятии приняла участие и собственная группа Ливаты The Soukousmen, игравшая конголезскую румбу (soukous), а также коллективы, исполнявшие сенегальский мбалакс и ганский хайлайф.
Когда в 1990‑х Финляндию охватил экономический кризис, Ливата вернулся в архитектуру и музыку практически забросил. Вновь о ней задумываться он начал, когда у него появилось больше времени – по завершении карьеры архитектора, – и в 2017 году он вернулся на сцену на фестивале Fest Afrika после почти тридцатилетнего перерыва.
1980‑luvun alussa Liwata ja Walli tekivät yhteistyötä kahdella levyllä, jotka sisälsivät pääasiassa Liwatan kirjoittamia kappaleita: Hasse Walli All Starsin levy Sounds afro! (1982) ja Hasse Walli Afro-linen Viva Africa (1983). Nämä olivat todennäköisesti ensimmäiset Suomessa julkaistut afrikkalaisen musiikin levyt. Liwatan vokaaliosuudet lingalaksi ja ranskaksi erottuvat edukseen molemmilla levyillä. Useissa kappaleissa on pehmeästi rullaava kongolaisen tanssimusiikin rytmi, joka perustuu afrokuubalaisiin rytmeihin, osan pohjana on puolestaan reggae, joka oli tuolloin todennäköisesti tutumpi suomalaisille muusikoille. Wallin kitaramelodioissa on selvä afrikkalaisen soittotyylin vaikutus, kun taas sovitukset heijastavat muusikoiden taustaa rockin ja jazzin parissa.
(Katso Hasse Walli All Stars ja Liwata Yle Areenassa)
Liwata itse kertoo, että hän oppi ammattimuusikoksi juuri näissä Hasse Wallin johtamissa kollektiiveissa. Hän ja Walli lähtivät kuitenkin pian eri teille taiteellisten erimielisyyksien vuoksi ja Liwata palasi Tampereelle jatkamaan arkkitehtiopintojaan. Hän jatkoi musiikin tekemistä opintojen ohella ja opetti itse rytmejä yhtyeissään Afro‑Rock ja Tobina, sillä nuorten suomalaisten muusikoiden oli vaikea ottaa haltuun kongolaisia rytmejä. Tilanne on nyt Liwatan mukaan hyvin erilainen, nykyisin Suomesta on helppo löytää muusikoita, jotka osaavat soittaa erilaisia afrikkalaisia rytmejä.
Liwata järjesti Helsingissä kesäkuussa vuonna 1994 Suomen ensimmäisen afrikkalaisen musiikin festivaalin nimeltään MA Fest. Tässä yksipäiväisessä tapahtumassa esiintyivät Liwatan oma kongolaista rumbaa (soukous) soittava yhtye The Soukousmen, sekä myös senegalilaista mbalaxaa ja ghanalaista highlifea soittavat yhtyeet.
Laman iskettyä Suomeen 1990‑luvulla Liwata palasi arkkitehtuurin pariin ja hylkäsi musiikin lähes kokonaan. Jäätyään eläkkeelle arkkitehdin työstään hänellä on ollut taas enemmän aikaa ajatella musiikkia, ja vuonna 2017 hän palasi esiintymislavalle Fest Afrika -festivaaleilla lähes 30 vuoden tauon jälkeen.
Marie-Alphonse Liwata Fest Afrika -festivaalilla Tampereella vuonna 2017
Из Финляндии в Сенегал и обратноSuomesta Senegaliin ja takaisin
Сенегальский мбалакс – стиль африканской популярной музыки, который представлен в Финляндии особенно хорошо. Он зародился в Дакаре, когда местные музыканты, игравшие кубинскую танцевальную музыку, начали добавлять в нее элементы традиционных сенегальских ритмов. Популярность мбалакса в Финляндии во многом объясняется интересом мультиинструменталиста Сакари Кукко (арт‑директор упомянутой выше группы Piirpauke) к мировому музыкальному наследию. В конце 1970-х – начале 1980-х он ездил в Сенегал и Гамбию, и в этих поездках Кукко, в частности, выступал с сенегальской группой Étoile de Dakar.
Étoile de Dakar была одним из главных игроков в развитии стиля мбалакс, основанного на традиционных ритмах барабанов сабар. В состав группы входил начинающий вокалист Юссу Н'Дур, которому предстояло прославить этот музыкальный стиль во всем мире. Таким образом, Кукко оказался, так сказать, на самом первом этапе эволюции мбалакс – вместе с людьми, которые создавали этот стиль.
Музыкант пригласил ведущего исполнителя Étoile de Dakar, гитариста Баду Нджаи (или Баду Н'Диайе), присоединиться к Piirpauke, и тот приехал в Финляндию и в конце концов решил остаться. Позже в состав Piirpauke также вошел другой влиятельный сенегальский музыкант, перкуссионист Исмаила Сане, с которым Кукко познакомился, когда жил на Тенерифе.
Кукко говорит, что Нджая недооценивают в Финляндии, потому что стиль его игры на гитаре заключается не в демонстрации виртуозных навыков, как у рок‑солиста, а в поддержании произведения в целом. Кроме того, многих, конечно, возмутил тот факт, что африканский музыкант исполнял произведения, основанные на финской фолк-музыке, например, величайший хит группы Piirpauke – это Konevitsan kirkonkellot («Коневецкие звоны»). Тем не менее Нджая можно услышать не только на альбомах Piirpauke, но и, например, в альбоме Valkoinen kupla («Белый пузырь») Эппу Нормаали, одной из классических пластинок финского рока.
Senegalilainen mbalax on afrikkalainen populaarimusiikin tyyli, joka on erityisen hyvin edustettu Suomessa. Se syntyi Dakarissa, kun paikalliset kuubalaista tanssimusiikkia soittavat muusikot alkoivat lisäämään siihen perinteisiä senegalilaisia rytmejä. Mbalaxin suosio Suomessa selittyy pitkälti multi‑instrumentalisti Sakari Kukon (aiemmin mainitun Piirpaukkeen taiteellinen johtaja) kiinnostuksella maailmanmusiikkiin. Hän matkusti 1980-luvun vaihteessa Senegaliin ja Gambiaan, ja näillä matkoillaan hän päätyi esiintymään muun muassa senegalilaisen yhtyeen Étoile de Dakar kanssa.
Étoile de Dakar oli yksi keskeinen perinteiselle sabar‑rummulle pohjautuvan mbalax-tyylin kehittäjä. Sen jäseniin kuului tuolloin aloitteleva laulaja Youssou N’Dour, joka myöhemmin teki tästä musiikkityylistä maailmankuulun. Näin Kukko oli todistamassa mbalaxin kehityksen ensimmäisiä vaiheita tämän tyylin luoneiden ihmisten kanssa.
Kukko kutsui Étoile de Dakarin keulahahmon, kitaristi Badu Ndjain (tai Badou N’Diaye), mukaan Piirpaukkeeseen, Ndjai tulikin Suomeen ja päätti lopulta jäädä. Piirpaukkeen kokoonpanoon liittyi myöhemmin myös toinen merkittävä senegalilainen muusikko, perkussionisti Ismaila Sané, jonka Kukko tapasi Teneriffalla asuessaan.
Kukko sanoo Ndjain olevan Suomessa aliarvostettu, koska hänen soittotyylinsä ei perustu virtuoosimaisten taitojen esittelyyn rocksoolokitaristien tapaan, vaan kappaleen tukemiseen kokonaisuutena. Monet myös vastustivat ajatusta, että afrikkalainen muusikko soittaa suomalaiselle kansanmusiikille pohjautuvia kappaleita, kuten Piirpaukkeen suurin hitti Konevitsan kirkonkellot. Ndjaita on kuitenkin mahdollista kuulla Piirpaukkeen levyjen lisäksi myös esimerkiksi Eppu Normaalin levyllä Valkoinen kupla, joka on suomirockin klassikkolevy.
Кукко привлекал и других сенегальских музыкантов, живущих в Финляндии, к своим более поздним проектам, таким как Humbalax, в котором весело сочетаются хумппа (старая финская танцевальная музыка) и мбалакс. Другим его проектом стала также акустическая группа Sakari Kukko Afro Chamber, исполняющая западноафриканские песни в аранжировке Кукко.
В начале 1980‑х годов Хассе Валли вместе с Кукко отправился знакомиться с музыкальной сценой Сенегала и Гамбии и настолько заинтересовался мбалакс, что в 1987 году переехал в Сенегал с намерением создать собственную группу из местных музыкантов. Известный как Asamaan, этот проект на самом деле представлял собой череду нескольких групп, поскольку состав постоянно менялся. Некоторые члены Asamaan в конце концов мигрировали в Финляндию и обосновались в ней, и в результате по меньшей мере половина всех граждан Сенегала, проживавших в Финляндии в начале 1990-х годов, были музыкантами.
Хассе Валли и Asamaan активно гастролировали на фестивалях в Финляндии в период с 1988 по 1992 год и выпустили три альбома. На их счету не было ни одного хита, кроме как в Сенегале, но у них постоянно были концерты – в том числе и в Финляндии, пока экономический спад 1990‑х годов почти полностью не уничтожил рынок живой музыки. Несколько лет назад Валли основал новую версию Asamaan в Сенегале, но из-за строгой визовой политики Евросоюза ему так и не удалось реализовать свои планы по гастролям в Финляндии с этой новой группой.
Kukko on ottanut myös muita Suomessa asuvia senegalilaisia muusikoita mukaan myöhempiin projekteihinsa, joista yksi on Humbalax, joka sekoittaa iloisesti humppaa (perinteinen suomalainen tanssimusiikki) ja mbalaxaa. Toinen projekti on akustinen Sakari Kukko Afro Chamber, joka esittää Kukon sovittamia länsiafrikkalaisia kappaleita.
Hasse Walli kävi Kukon kanssa 1980‑luvun alussa Senegalissa ja Gambiassa tutustumassa musiikkikenttään ja kiinnostui mbalaxista niin kovasti, että muutti vuonna 1987 Senegaliin tarkoituksenaan perustaa sinne oma yhtye paikallisten muusikoiden kanssa. Tämä projekti, joka tunnetaan nimellä Asamaan, piti itse asiassa sisällään useita yhtyeitä, sillä niiden kokoonpano vaihteli jatkuvasti. Jotkut Asamaanin jäsenistä loppujen lopuksi muuttivat ja jäivät Suomeen, ja tämän seurauksena vähintään puolet 1990-luvun alussa Suomessa asuneista senegalilaisista oli muusikoita.
Hasse Walli & Asamaan kiersivät aktiivisesti festivaaleja Suomessa vuosina 1988–1992 ja julkaisivat kolme levyä.
Niiltä ei noussut yhtään hittiä, paitsi Senegalissa, mutta Suomessakin heillä riitti konsertteja, kunnes 1990‑luvun lama tuhosi lähes kokonaan elävän musiikin markkinat. Walli perusti muutama vuosi sitten Senegalissa uuden version Asamaanista, mutta EU:n tiukan viisumipolitiikan vuoksi hän ei koskaan päässyt toteuttamaan suunnitelmaansa Suomen kiertueesta uuden yhtyeensä kanssa.
Многомерная GalaxyMoniulotteinen Galaxy
Папе Сарр, игравший на бас‑гитаре в первом составе Asamaan, во время турне по Финляндии познакомился с очень многими людьми и позже решил вернуться в Финляндию. Он пригласил своего бывшего коллегу, перкуссиониста Ямара Тиама, присоединиться к нему, и они играли в основном на традиционных барабанах сабар и тама. К ним присоединился певец и саксофонист Ране Диалло, который также приехал в Финляндию вместе с Asamaan и который на родине, в Сенегале, был участником групп Étoile de Dakar и Super Étoile Юссу Н'Дура.
Эти трое начали создавать новую группу в жанре мбалакс с финскими музыкантами, но вскоре поняли, что им нужен гитарист, знакомый с их стилем, и поэтому пригласили приехать в Финляндию юного Либассе Салля. Некоторое время спустя к ним присоединился барабанщик Уссейну Мбайе, и к 1992 году основной состав Galaxy был полностью сформирован. Однако обычно Galaxy выступают более широким, чем квинтет, составом – с добавлением клавишных и духовых инструментов.
У Galaxy было многообещающее начало, так как первый же их альбом был с интересом встречен как в Финляндии, так и в Сенегале, но экономический кризис опустошил их финский концертный календарь. Трудности у группы были и из‑за окраинного расположения Финляндии в Европе: несмотря на интерес к их музыке в других странах Европы, расходы на поездки были настолько высоки, что организаторы в Центральной Европе предпочитали заказывать билеты для местных африканских групп. Тем не менее Galaxy продолжали время от времени гастролировать по Финляндии вплоть до недавнего времени.
На протяжении многих лет как сама группа Galaxy, так и ее отдельные участники сотрудничали с многочисленными финскими музыкантами и ансамблями. Некоторые участники группы под общим названием Senegalese Drums выступали с джазовым саксофонистом Ээро Койвистойненом и джаз‑бэндом Krakatau, а также в Global Balalaika Show группы Leningrad Cowboys. В 2005 году Galaxy была удостоена премии Suomi Prize Министерства образования и культуры – одной из самых престижных государственных наград в области искусства.
Pape Sarr, joka soitti bassoa Asamaanin ensimmäisessä kokoonpanossa, tutustui Suomen kiertueen aikana lukuisiin ihmisiin ja myöhemmin päätti palata Suomeen. Hän pyysi aiempaa kollegaansa, perkussionisti Yamar Thiamia, mukaan ja he esiintyivät pääasiassa soittaen perinteisiä sabar‑ ja tama-rumpuja. Heidän mukaansa liittyi laulaja ja saksofonisti Rane Diallo, joka oli tullut Suomeen Asamaanin kanssa ja oli ollut kotimaassaan Senegalissa mukana yhtyeissä Étoile de Dakar ja Youssou N’Dour’in Super Étoile.
Nämä kolme alkoivat suunnitella uutta mbalax‑yhtyettä suomalaisten muusikoiden kanssa mutta huomasivat pian tarvitsevansa kitaristin, joka tuntee heidän tyylinsä, ja he kutsuivat nuoren Libasse Sallin Suomeen. Vähän myöhemmin mukaan tuli rumpali Ousseynou Mbaye ja näin Galaxyn ydinryhmä oli vuonna 1992 koossa. Galaxy esiintyy kuitenkin useimmiten tätä kvintettiä suuremmalla kokoonpanolla, johon kuuluvat myös koskettimet ja torvisoittimet.
Galaxyn alku oli paljonlupaava, sillä heidän ensimmäinen levynsä otettiin kiinnostuksella vastaan sekä Suomessa että Senegalissa, mutta pian lama tyhjensi heidän Suomen konserttikalenterinsa. Yhtyeelle aiheutti vaikeuksia Suomen perifeerinen sijainti Euroopassa, sillä vaikka heidän musiikkiaan kohtaan oli kiinnostusta muualla Euroopassa, matkakulut olivat niin suuret, että konserttijärjestäjät kiinnittivät mieluummin paikallisia afrikkalaisia yhtyeitä. Galaxy jatkoi kuitenkin satunnaista keikkailua Suomessa viime aikoihin saakka.
Vuosien varrella sekä yhtye että sen yksittäiset jäsenet ovat tehneet yhteistyötä lukuisien suomalaisten muusikoiden ja yhtyeiden kanssa. Osa Galaxyn jäsenistä on esiintynyt nimellä Senegalese drums jazzsaksofonisti Eero Koivistoisen ja jazzyhtye Krakataun kanssa sekä myös Leningrad Comboysin Global Balalaika Show:ssa. Vuonna 2005 Galaxylle myönnettiin opetus‑ ja kulttuuriministeriön Suomi-palkinto, joka on yksi arvostetuimmista valtiollisista taidepalkinnoista.
Местные исполнители, отдельные трекиPaikalliset esiintyjät, yksittäiset kappaleet
В то время как сенегальский мбалакс уже несколько десятилетий занимает довольно заметное место на финской музыкальной сцене, другая популярная африканская музыка представлена в гораздо меньшей степени. Среди известных африканских музыкантов, активно выступающих в Финляндии, помимо вышеперечисленных, мы можем упомянуть замбийскую певицу Бину Нкваси, танзанийского диджея Фиделиса Тунгаразу и еще трех музыкантов, которые приехали в Финляндию вместе с Хассе Валли: Маланга Сиссохо, Ндиоба Гуйе и Мейссу Ньянга.
За прошедшие годы было выпущено множество афро‑финских композиций различного жанра. Местные группы выступали здесь в таких жанрах, как, например, ганская популярная музыка, но многие из них не оставили о себе никакого следа, кроме кратких упоминаний в анонсах мероприятий или отдельных треков на сборниках. Некоторые из участвующих в проекте музыкантов уехали из Финляндии или бросили музыку, и поэтому разыскать их здесь, чтобы расспросить об их музыкальной деятельности, трудно. В Финляндии также есть энтузиасты и исполнители традиционных стилей африканской музыки, но это история для второй статьи в этой серии.
Samaan aikaan kun senegalilainen mbalax on nauttinut Suomessa suhteellisen laajasta näkyvyydestä, ovat muut afrikkalaisen populaarimusiikin tyylit saaneet huomattavasti vähemmän näkyvyyttä. Edellä mainittujen Suomessa aktiivisten afrikkalaisen populaarimusiikin edustajien lisäksi voisimme mainita myös sambialaisen laulajan Bina Nkwasin, tansanialaisen DJ:n Fidelis Tungarazan sekä vielä kolme muusikkoa, jotka tulivat Suomeen Hassi Wallin kanssa: Malang Cissokho, Ndioba Gueye ja Meissa Niang.
Vuosien varrella on syntynyt lukuisia eri genrejä edustavia afrikkalais‑suomalaisia kokoonpanoja. Paikalliset yhtyeet ovat esittäneet täällä muun muassa ghanalaista popmusiikkia, mutta monet heistä eivät ole jättäneet itsestään muuta jälkeä kuin lyhyen maininnan konserttimainoksessa tai yksittäisen kappaleen kokoelma-albumissa. Osa eri projekteihin osallistuneista muusikoista on lähtenyt Suomesta tai jättänyt musiikin, ja sen vuoksi heitä on vaikea tavoittaa haastatteluun heidän musiikillista toimintaansa koskien. Suomessa on myös afrikkalaisten perinteisten tyylien innokkaita ystäviä ja esittäjiä, mutta siitä lisää tämän sarjan toisessa artikkelissa.
Эта статья – один из результатов проекта «История и значение африканских музыкантов в мультикультурной Финляндии» Музыкального архива Финляндии и Глобального музыкального центра, финансируемого Kone Foundation и Финским фондом музыки (MES).
Tämä artikkeli on syntynyt Musiikkiarkiston ja Maailmanmusiikin keskuksen projektin ”Afrikkalaisten muusikoiden historia ja merkitys monikulttuurisessa Suomessa” tuloksena. Projektia rahoittivat Koneen säätiö sekä Musiikin edistämissäätiö.
Эта статья была первоначально опубликована в журнале Finnish Music Quarterly / fmq.fi и переиздается на сайте Culturalist.fi с разрешения редакции и автора. Текст сохраняет авторский стиль и содержание.
Tämä artikkeli on julkaistu aiemmin Finnish Music Quarterly / fmq.fi: ssä ja FMQ:n toimitus on antanut meille luvan julkaista se uudelleen Culturalist.fi:ssä alkuperäinen tyyli ja sisältö säilyttäen.